ویرانه نه آنست که جمشید بنا کرد

            ویرانه نه آنست که فرهاد فرو ریخت

ویرانه دل ماست که هر جمعه به یادت

            صد بار بنا گشت و دگر باره فرو ریخت

شاعرش را نمی شناسم

به نام خدا

امام علی ابن موسی الرضا فرزند امام موسی کاظم هشتمین امام شیعه است که در تاریخ یازدهم ذیقعده سال 148 دیده به جهان گشود. ایشان مدت 20 سال امام شیعه را برعهده داشتند که 10 سال آن مصادف با خلافت هارون،5سال با خلافت امین و 5 سال با خلافت هارون الرشید بود.  وجه مشترک این سه دوره آزادی نسبی امام بود، به طوریکه در زمان 10 سال خلافت هارون برخلاف استبداد و اختناق حاکم بر جامعه امام با آزادی نسبی به فعالیت های فرهنگی خود مشغول بودند. زیرا هارون پس از شهادت امام موسی کاظم در زندان متعرض امام نشد و این شاید به علت نگرانی هارون از علنی شدن قتل ایشان بود و که موجی از نفرت را بر علیه او ایجاد کرده بود.

در دوران خلافت امین به علت نزاع های داخلی خاندان عباسی در تصاحب مسند خلافت، هیچگونه برخوردی بین امام و ماموران عباسی صورت نگرفت. پس از قتل امین و خلافت مأمون اوضاع متفاوت گردید. مأمون پس از استقرار دولتش به علت شرایط خاص جامعه اسلامی و نفوذ ایرانیان در دستگاه خلافت که اغلب علاقمند اهل بیت بودند نمی توانست به طور علنی با شیعیان و امام درگیری مستقیم داشته باشد. از این رو برای کنترل بیشتر امام و شاید برای جلب توجه شیعیان به دستگاه خلافت سعی کرد امام به در دستگاه خلافت شریک کند تا به این ترتیب برای خود مشروعیتی ایجاد کرده باشد. به این موارد باید به شورش علویان، محبوبیت علویان در میان مردم، کسب اعتماد مردم، نارضایتی عباسیان و اعراب و عدم مشورعیت خلافتش از سوی اهالی خراسان را به مشکلات مأمون در اراده حکومت جامعه اسلامی اشاره کرد.

به هر ترتیبی که بود مأمون بر خلاف میل امام، او را مجبور به ترک مدینه و حضور در دربار خلافت کرد و علاه بر آن امام را مجبور به قبول ولیعهدی کرد. هر چند این کارها با تبلیغات شدید مأمون شائبه ی اظهار ارادت مأمون به امام را ایجادکرده بود اما با شواهد و قراین پیرامون رفتار مأمون می توان به سوء نیت او پی برد. یکی از اقدامات مأمون که ظاهری آراسته داشت برپایی مجالس مناظره با دانشمندان ادیان و فرهنگهای غالب آن روز بود. بر خلاف ظاهر این مجالس مأمون بیشتر منتظر شکست امام در این مناظرات و در پی آن شکست عظمت و احترام امام بین شیعیان بود. این اقدامات مأمون نشان از تکامل بینش شیعیان از امامت ائمه و پیروزی تفکر شیعه در برابر تفکر حاکم خلافت در جامعه اسلامی بود. و نشان از عمق و نفوذ اعتقاد شیعه در جامعه داشت، به طوریکه مأمون را به اتخاذ برخوردی فریبکارانه و از روی احتیاط با این مسئله وا می دارد.

اما برخلاف تفکر و تدبر مأمون و با خواست و اراده خداوند اقدامات فریبکارانه ی مأمون نه تنها نتوانست نور ولایت را خاموش کند بلکه با نتیجه ای عکس موضع شیعه را تا حدی تقویت کرد که مأمون چاره جز به شهادت رساندن امام پیش روی خود نمی بیند.

بررسی اوضاع اجتماعی در زمان امام رضا(ع) نشان از هجوم عظیم امواج فکری بیگانه به ساحت اعتقادی جامعه اسلامی دارد. در این دوره ترجمه کتب دیگر فرهنگ ها به عربی که از زمان خلافت عباسی آغاز شده بود رواج بی نظیری یافته بود و این ادیان و تفکرات با ایجاد شبه های بسیار سعی در انحراف اعتقادات مسلمانان داشتند. پیروان متعصب زردشتی، صائبی، رومی و برهمنی  آثار علمی را از زبان های یونانی، سریانی، فارسی، هندی، لاتین و غیره را به عربی ترجمه می کردند. از طرفی هم افکار انحرافی درون جامعه اسلامی هم فعالیت های خود را داشتند. در آن دوران در دستگاه خلافت گروه علمی قوی و دلسوزی وجود نداشت که جواب این شبهات را بدهد. نه تنها در دستگاه خلافت بلکه جامعه اسلامی هم یارای مقابله با این هجمه شبهات را نداشت.

در این میان فقط امام رضا(ع) بود که می توانست از عهده ی این شبهات برآید. مأمون با اقدامات خود در ایجاد مجالس مناظره خواه ناخواه راه را برای مبارزه امام با موج حملات فرهنگی باز کرد. اقدامات حکیمانه و سرسختانه امام (ع) موجب شد تا جامعه اسلامی از سقوط در گرداب انحراف و التقاط رهایی یابد. با توجه به وسعت کشور اسلامی در دوره مأمون اهمیت کارهای امام بیشتر مشخص می شود. قلمرو دنیای اسلام آنروز مناطق زیر را شامل می شد:

ایران، افغانستان، سند، ترکستان، قفقاز، ترکیه، عراق، سوریه، فلسطین، عربستان، سودان، الجزایر، تونس، مراکش و اسپانیا(اندلس).

امام رضا(ع) مناظرات فراوانی با عالمان و دانشمندان دیگر ادیان داشتند، اما مهمترین آنها هفت مناظره است که در زیر می آید:

1.  مناظره با جاثلیق
2. مناظره بارأس الجالوت
3.  مناظره با هربز اکبر
4.  مناظره با عمران صابی
5.  مناظره با سلیمان مروزی
6.  مناظره با علی بن محمد بن جهم
7.  مناظره با ارباب مذاهب مختلف در بصره

منبع: سیره پیشوایان/مهدی پیشوائی

به نام خدا

ز وصف حسنت، حافظ، چه گونه نطق زند

                            که همچو صنع خدایی، ورای ادراکی

مبحث در مورد جمال زیبای دلربای حضرتولی عصر(ارواحنا لتراب مقدمه الفدا) است. در بحث پیشین(جمال یار) مقدمه ای عرض شد. در این سلسیله مطالب به مباحث زیر خواهیم پرداخت:

1-    شباهت حضرت(عج) به نبی اکرم، ائمه و دیگران

2-    زیبایی جمال ایشان

3-    سن ظاهر جمال ایشان

4-    قامت رعنای امام غائب

5-    رنگ رخسار ایشان

در شباهت حضرت ولی عصر(ارواحنا لتراب مقدمه الفدا) احادیث مختلفی آمده که ایشان را به افراد مختلفی تشبیه کرده اند. که ایشان از اینرو باشد که در صفات ظاهری شان از هر کدام از این افراد یاد شده خصوصیتی را با خود دارند:

v    شباهت به پیامبر:

در این مورد احادیث زیادی از خود پیامبر و دیگر ائمه نقل شده است:

اشبه الناس برسول الله خلقا و خلقا(1)

شبیه ترین مردم به رسول خدا در سیرت و صورت است.

اشبه الناس بی خلقا و خلقا(2)

فرمود: شبیه ترین مردم به من در سیرت و صورت است.

شمائله شمائلی(3)

پیامبر فرمود: قیافه اش ،مانند قیافه من است.

v    شباهت به امام رضا:

شبیهی و شبیه موسی بن عمران(4)

حضرت امام رضا فرمودند شبیه من و شبیه حضرت موسی است.

v    شباهت به حضرت موسی:

شبیهی و شبیه موسی بن عمران

پیامبر و امام رضا: شبیه من و شبیه حضرت موسی است.

v     شبیه به امام حسن عسگری:

 اشبه الناس بابی محمد(5)

شبیه ترین مردم به امام حسن عسکری است.

v    شباهت به حضرت عیسی

اشبه الناس بعیسی بن مریم خلقا و خلقا وسمتا و هیبه(6)

شبیه ترین مردم به حضرت عیسی در سیرت و صورت ووقار و هیبت است.

در این مورد باید گفت که پیامبر در شب معراج در حضرت عیسی را اینگونه توصیف می کند:

مردی معتدل القامه و گندم گون و دارای موی صاف(7)

1-    کمال الدین ج2ص408

2-    کمال الدین ج1ص286

3-    کمال الدین ج2ص411

4-    کفایه الاثر ص159

5-    الغیبه طوسی ص 357

6-    الغیبه نعمانی ص 146

7-    بحارالانوار ج 13ص3

منبع: مجله  انتظار /سال دوم/شماره پنجم/پاییز1381

به نام خدا

امروز روز شهادت حضرت علی (ع) است. در این روز یک سوال پیش می آید؛ و آن این است که چه شد حضرت را شیعیانش کشتند. بله، خوارج هم شیعه نامیده می شدند. گرچه آغازتاریخ شیعه را باید از زمان پیامبر جستجو کرد، اما شیعه علی به عنوان یک گروه از زمان جنگ جمل در جامعه اسلامی ابراز وجود کرد. جنگ جمل شکاف عمیقی در جامعه اسلامی پدید آورد. در اسلام گروهی پرهیزگار و زاهد وجود داشتند که علی(ع) نماینده ی ایشان بود. این گروه از حمایت طبقات پایین جامعه و برخی انصار برخوردار بود. انتقام خون عثمان بهانه ای شد تا جلوی فعالیت این گروه که اکنون حکومت را در دست داشتند،گرفته شود. گرچه انگیزه های شخصی در بروز این جنگ مشهود است اما این جنگ باعث آغاز زندگی سیاسی شیعه گردید. در این جنگ سپاه علی(ع) را حزب علی(ع) ، شیعه علی(ع) (العلویه) و مخالفین آنها به نام شیعه عثمان (العثمانیه) نامیده شدند. از جنگ جمل به بعد شیعه علی همه افرادی که علیه عایشه بودند را شامل می شد و این گروه درهم و بر همی از گروههایی بود که به دلایل غیر مذهبی از علی(ع) حمایت می کردند.

واقعیت این بود که این دسته بندی فقط یک دسته بندی سیاسی بود و لزوما هر کس در سپاه علی(ع) بود از نظر اعتقادی هم شیعه نبود.

سالها بعد شیعیان همزمان با ساماندهی موقعیت اسمی خود گروههای شیعه را به 4 بخش تقسیم کردند: الاصفیا « دوستان صمیمی»، الاولیاء«دوستان فداکار»، الاصحاب«یاران»، شرطات الخمیس«طبقه ی برگزیده».

گذشته از پیروان سیاسی حضرت ، ایشان گروهی از افراد غیور و پرحرارت را بعد از خود بجای گذاشت که سوگند خورده بودند «دوست کسانی باشند که علی دوست آنهاست و دشمن کسانی که علی دشمن آنهاست». وجود این گروه است که نشان می دهد چگونه شیعه در پی سالها شکستهای قاطع سیاسی در نهضتش ترتیب بقای خویش را داد.

حضرت علی(ع) در به فاصله ی کمی از شهادتش در خطبه ای کوفیان را به دو گروه با منافع متضاد تقسیم کرد: اول گروهی مومن به او که نه تنها هود را تسلیم او کرده بودند بلکه معتقد بودند باید رهبری مسلمانان از خانه ی پیامبر باشد.

دوم گروهی از رهبران قبیله ای و طایفه ای بودند که اصولا معتقد به حفظ موقعیت اقتصادی و سیاسی خود بوده اند که با استقرار حکومت علی(ع) موقعیتشان با تهدید جدی رو به رو می شد. از این رو نسبت به علی(ع) بی تفاوت و به معاویه متمایل بودند. و منافع و موقعیتهای خود را در معاویه می دیدند. اینان همان طرفداران سیاسی علی(ع) بودند که در ظاهر در سپاه علی(ع) مادند و از آن طرف بر معاویه بر اعطای امتیاز تحت فشار قرار می دادند.

گروه سومی هم باید به این دو گروه اضافه کرد. این گروه طیف وسیعی از یمنی ها وموالی غیر عرب را تشکیل می دادند که از نظر تعداد هم جمعیت زیادی را شامل می شدند. ایشان در ظاهر متمایل به آرمانهای رهبران شیعه بودند ولی از مواجهه با هر خطری گریزان بودند. اینان به هنگام امید موفقیتی در یکی از اهل بیت با شور و هیجان دور جمع می شدند و با کمرنگ شدن این امید او را رها می کردند.آنها فاقد شهامت لازم و ثبات قدم بودند.

در زمان شهادت علی(ع) رهبران قبیله ای در یک طرف ترازو و شیعیان علی(ع) در طرف دیگر بودند و توده ی مردم بین این دو می جنبیدند.  همین گروه سوم بودند که برگ برنده قدرت در کوفه بودند. همین ها بودند که صلح حسن(ع) و واقعه ی کربلا را به وجودآاوردند.

منبع: تشیع در مسیر تاریخ،سیدحسین محمد جعفری،ترجمه سیدمحمدتقی آیت اللهی

لنگ لنگان طریقت را ببین                                   مردم دور از حقیقت را ببین

مست مینای ولایت نیستند                                    سرخوش از شهد شهادت نیستند

خیل درویشان دکان آراستند                                  کام خود را تحت نامت خواستند

خلق را در اشتباه انداختند                                    یوسف ما را به چاه انداختند

کیستند اینان رفیق نیمه راه                                   وقت جانبازی به کنج خانقاه

فصل جنگ آمد تماشگر شدند                               صلح آمد لاله ی پرپر شدند

دل به کشکول و تبرزین بسته اند                           بهر عدلت تیغ زرین بسته اند

موجها از بس تلاطم کرده اند                                راه اقیانوس را گم کرده اند

موجها را می شناسی موبه مو                              شرحی از زلف پریشانت بگو

یا علی بار دگر اعجاز کن                                   مشتهای کوفیان را باز کن

به نام خدا

به مناسبت روز قدس مجله الکترونیکی تاریخ معاصر ایران ویژه نامه فلسطین را منتشر کرده است به نشانی زیر مراجعه کنید:

http://www.dowran.ir/quds.php

در این مجله از کتابهای منتشر شدهتوسط غربیان در مورد فلسطین و اسرائیل نام برده شده است که خلاصه ای از آن رل در زیر می آورم.

http://www.dowran.ir/showquds.php?id=79770418

نام کتاب: یک فلسطین، تمام و کمال: یهودیان و اعراب تحت قیمومت انگلستان
One Palestine, Complete: Jews and Arabs under British Mandate

نویسنده: تام سگو  
نام کتاب: عرفات، از مدافع تا دیکتاتور
Arafaat: Frome defender to dictator
نویسنده: سعید ابوریش Said K.Aburish
ـ   
نام کتاب: امپراطوری اسراییل و فلسطینیان، سیاست توسعه
Imperial Israel and Palestinians: the Politics of Expansion
نویسنده: نور مصلحه
  
نام کتاب: ستون‌های فروافتاده: سیاست‌های آمریکا در قبال فلسطین و اسرائیل از 1945
Fallen Pillars: U.S Policy Towards Palestine and Israel Since 1945
نویسنده: دونالد نف Donald Neff
  
نام کتاب:گلوله‌ههای پلاستیکی Rubber Bullets
نویسنده: یارون عزراهی
  
نام کتاب: دلار و دیپلماسی Dollars and Diplomacy
نویسنده: پاتریک کلاوسون و زئوگدال
  
نام کتاب: تاریخ اسراییل، از آغاز صهیونیسم تاکنون
History of Israel: From the Rise of Zionism to our Time
نویسنده: هاوارد. ام. سچر

  
نام کتاب: فلسطین در عهد عیسی: ساختارهای اجتماعی و منازعات اجتماعی
Palestine in the Time of Jesus: Social Structures and Social Conflicts
نویسنده: کی. سی. هانسون، داگلاس ای. اُکمان
K.c. Hanson, Douglas E. Oakman
  
نام کتاب: رانده‌شدگان فلسطینی
[The Palestinian exdus 1948-1998]
نویسنده: غداکرمی، اوجن کتران
[Ghada Karmi, Eugene Cotran]
  
نام کتاب: برداشت‌های مربوط به فلسطین: تأثیر این برداشت‌ها بر سیاست خاورمیانه‌ای ایالات متحده
[Perceptions of Palestine: their Influence on U.S Middle East policy]
نویسنده: کاتلین کریستیسون
[Kathleen Chiristison]
  
نام کتاب: اسراییل چگونه برنده شد: تاریخی مختصر از درگیری‌های میان اعراب و اسرائیل
How Israel Was Won: Aconcise History of the Arab – Israeli Conflict
نویسنده: بالیس توماس
  
نام کتاب: آنچه که باقی ماند: روستاهای فلسطینی که در سال 1948 توسط اسراییل اشغال و سکنه آن آواره شدند.
All That Remains: The Palestinian Villages Occupied and Depopulated by Israel in 1948
نویسنده: ولید خالدی
  
نام کتاب: اورشلیم؛ یک شهر، سه دین
Jerusalem: One City, Three Faiths
نویسنده: کارن آرمسترانگ
  
نام کتاب: جنگ و صلح در خاورمیانه
War and Peace in the Middle East
نویسنده: اَوی شلیم
  
نام کتاب: جاسوسان گیدئون؛ تاریخ سرّی موساد
Gideon"s Spies: the Secret History of the Mossad
نویسنده: گوردن توماس
  
نام کتاب: دیوار آهنین: اسراییل و جهان عرب
The Iron Wall: Israel and the Arab World
نویسنده: آوی اشلایم
  
نام کتاب: صهیونیسم و بنیانهای دیپلماسی اسراییل
Zionism and the Foundations fo Israeli Diplomacy
نویسنده: ساسون سوفر (Sasson Sofer)، دوروته آشفر ـ ونسن (Dorothea Shefer – Vanson)
  
نام کتاب: فرزندان اسرائیل، فرزندان فلسطین: داستانهای واقعی ما
Children of Israel, Children of Palestine: our own true stories
نویسنده: لورل هالیدی Laurel Holiday
  
نام کتاب: منازعه اعراب و اسراییل (از سری مطالعات تاریخ کمبریج)
The Arab – Israeli Conflict (Cambridge History Program)
نویسنده: تونی مک آلیوی Tony Mc Aleavy
  
نام کتاب: بنای دولتی فلسطینی، انقلاب ناتمام
[Building a Palestinian State: the Incomplete Revolution]
نویسنده:گلن رابینسون [Glenn E. Robinson]

به نام خدا

ضمنی آرزوی قبولی طاعات و التماس دعا

چند عکس قدیمی دیگر از مسجد جمکران هم به مناسبت سالروز تاسیس مسجد جمکران قرار می دهم. می توانید آنها را در ادامه مطلب ببینید.

ادامه مطلب...

به نام خدا

امروز 17 رمضان سالروز تاسیس مسجد جمکران است. ضمن گرامی داشت این روز، ما باید شکرگذار خداوند و قدردان حضرت حجت(ارواحنا لتراب مقدمه الفدا) بابت ساخت این مسجد باشیم. اما متاسفانه چندی است که برخی آگاهانه یا ناآگاهانه ( به نظر من آگاهانه و مغرضانه) اقدام به تخریب جایگاه این مسجد مقدس به بهانه های واهی کرده اند. این تخریب ها همزمان با اقبال عمومی مردم به این مسجد آغاز شد و با دلبستگی بیشتر مردم  به آن بیشتر هم می شود. این تخریب ها با هدف از بین بردن اندیشه ی ناب مهدویت و یا در کمترین حد خود منحرف کردن آن است. شیوه های گوناگونی هم به کار گرفته می شود، از تشکیک در سند و تاریخ آن تا خرافی نامیدن اعتقادات و آداب و مناسک آن. اما در این میان انجام این تخریب ها از برخی رسانه های متصل به انقلاب بسیار تاسف برانگیز بود. اما با این هیاهوها و جارو جنجال ها نمی توان روی حقیقت را پوشاند. بهتر است این افراد به جای مبارزه با حق در رکاب حق بر علیه باطل مبارزه کند. چون این نور امام که در دلهای مردم روشن شده است ان شالله و به یاری خود آقا خاموش شدنی نخواهد بود.

به نام خدا

شناخت امام زمان یکی از بزرگترین وظایف مسلمانان نامیده شده است، بطوریکه عدم آن با زندگی جاهلیت برابر دانسته شده است. در مورد تمام ائمه یکی از راهها ی شناخت نص که همان معرفی مستقیم و صریح  توسط امام قبلی بود. اما در مورد امام زمان حضرت حجت بن الحسن (ارواحنا لتراب مقدمه الفدا)این امر میسر نیست. از اینرو در احادیث فراوانی از زمان پیامبر(ص) تا امام حسن عسکری(ع) از صفات ظاهری ایشان یاد شده است. و این می تواند راهی برای شناخت و تمیز ایشان از مدعیان دروغین باشد. خلاصه ای از اهمیت شناخت ظاهری امام شامی موارد ذیل است:

1-    راهی روشن برای عموم مردم است تا امام زمان خود را بشناسند.

2-    وقتی استدلال های عقلی و نقلی به جایی نرسد فصل الخطاب قاطع است.

3-    دلیلی واشح برای رسوا کردن مدعیان دروغین مهدویت است.

4-    برهانی آشکار بر اثبات مهدویت شخصی و رد مهدویت نوعی ( در هر زمانی یک مهدی است) می باشد.

5-    مدرکی محکم بر اثبات مهدویت عینی و رد مهدویت معنوی (مهدی ساخته ی ذهنی در اثر فشارهای جامعه) است.

6-    روشی موثر برای محسوس کردن وجود امام و ایجاد تعلق خاطر برای عاشقان آن حضرت است.

از اینرو بنا دارم به بحث در این زمینه بپردازم. البته بخش عمده مطالب را از مقاله ای با عنوان جمال یار نوشته ی آقای جواد جعفری منتشر شده در مجله ی انتظار /سال دوم/شماره پنجم/پاییز1381 می آورم. امیدوارم مورد استفاده دوستداران و یاوران حضرتش قرار گیرد.

به نام خدا

منابع عمومی تاریخ تشیع همانطور که پیشتر گفته شد به 9 بخش تقسیم می گردد که البته در هر بخش منابع مختلفی وجود دارد که به معرفی آنها می پردازم.

1. تاریخ عمومی

برخی از منابع که می تواند از آن در تاریخ تشیع کمک گرفت عبارتند از:

تاریخ یعقوبی- مروج الذهب- تاریخ طبری- الکامل فی التاریخ- العبر- الامامه والسیاسه- تاریخ الخلفا- شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید

2. زندگی نامه امامان

الارشاد شیخ مفید: نخستین و مهم ترین منبع شیعی در مرود زندگی دوازده امام می باشد.

تذکره الخواص ابن جوزی: تاریخ زندگی امامان شیعه از زبان شخص غیر شیعی و حنفی مذهب بدون چشم پوشی از حقیقت و کتمان واقعیت بیان شده است.

3. کتابهای فتن وحروب:

این کتابها به بیان جنگ ها اختصاص دارد. قدیمی ترین آنها کتاب وقعه الصفین نوشته نصربن مزاحم منقری (م212) می باشد.

کتاب الغارات نوشته س ابراهیم ثقفی کوفی(283ه) مربوط بهدوران خلافت امیمومنان_ع) می باشدو غارت و چپاول عمال معاویه در حوزه ی حکومت حضرت را بررسی می کند.

الجمل یا نصره الجمل شیخ مفید، رخداد جمل را بررسی می کند، که موقعیت حضرت علی(ع) در عراق به هنگام ورود به آنرا بیان می کند.

منبع: تاریخ تشیع از آغاز تا پایان غیبت صغری- غلامحسین محرمی